"Huyền thoại bước chân": Triển lãm Tôn vinh "Đôi dép Bác Hồ"

PGĐS – Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025). Chiều ngày 15/8/2025 , tại Đình Kim Ngân – số 42,44 Hàng Bạc, Hà Nội đã khai mạc chương trình “Huyền thoại bước chân” cũng như triển lãm trưng bày các kỷ vật và những hình ảnh, tư liệu, những câu chuyện tôn vinh đôi dép lốp cao su, một biểu tượng giản dị nhưng đầy ý nghĩa gắn liền với Chủ tịch Hồ Chí Minh và lịch sử dân tộc.

Tới tham dự chương trình và sự kiện có Bà Ngô Thị Thùy Dương – Trưởng ban – Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội. Ông . Đặng Thế Cường – phó chủ tịch Hội CCB, đại diện Hội cựu chiến binh phường Cửa Nam. Ông Nguyễn Đức Minh – đại diện Hội Cựu chiến binh phường Hoàn Kiếm. Trung tá Hoàng Trường Giang, Trưởng phòng Phát hành và Truyền thông, Báo Quân đội Nhân dân. PGS. TS Trần Thị Ngọc Quyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu sáng tạo Trường Đại học Ngoại thương. Cùng đông đảo bà con thập phương, các chiến sĩ cựu chiến binh cùng các cô giáo và học sinh trường Trung học CS Nguyễn Du, phường hoàn Kiếm cùng có mặt vinh dự tham dự sự kiện trang trọng này.

Chương trình giới thiệu về sự ra đời của đôi dép cao-su trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Do điều kiện khó khăn, quân dân ta đã có những sáng tạo, lấy lốp xe cũ để làm thành đôi dép lốp cao-su. Đôi dép cao-su được bộ đội ta sử dụng rộng rãi trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ.

Chủ Tịch Hồ Chí Minh cũng sử dụng dép cao-su trong suốt hàng chục năm. Đôi dép cao-su đã trở thành một biểu tượng giản dị nhưng đầy ý nghĩa gắn liền với cuộc đời của người, thật mộc mac giản dị và đơn sơ vô cùng.

Bài thơ của tác giả Tạ Hữu Yên: cũng như ca khúc được đoàn văn công “Trường Sơn” thể hiện “Đôi dép đơn sơ/Đôi dép Bác Hồ/Bác đi từ ở chiến khu Bác về/Phố phường, trận địa, nhà máy, đồng quê/Đều in dấu dép Bác về Bác ơi…” đã phần nào nói lên điều này.

Trải qua thời gian, đôi dép cao-su phát triển thành nhiều mẫu, gắn với các dấu mốc lịch sử khác nhau: Dép Bác Hồ 1947, Dép Bộ đội 1954, Dép Khe Sanh 1968, Dép Giải phóng quân 1975…

Sang thời hiện đại, những tưởng đôi dép cao-su sẽ chìm vào quên lãng thì ông Phạm Quang Xuân đã đưa chiếc dép lốp và câu chuyện huyền thoại về dép cao-su trở lại. Không những vậy, thương hiệu “Vua dép lốp” của gia đình ông còn chinh phục hàng chục thị trường trên thế giới.

Là người lính tham gia chiến tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và bảo vệ Tổ quốc, ông Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh phường Hoàn Kiếm chia sẻ: “Những ngày đầu nhập ngũ, chúng tôi được trang bị quân tư trang, trong đó có đôi dép cao su. Đôi dép cao su đã cùng với những người lính trèo đèo lội suối, đi vào những trận đánh…”

Tại chương trình, công chúng được tìm hiểu những câu chuyện lịch sử về dép lốp cao-su, các mẫu dép lốp trong quá khứ, các mẫu dép cao-su thời trang hôm nay. Các hoạt động trưng bày, triển lãm không chỉ tôn vinh sự giản dị của Bác Hồ, tôn vinh những chiến sĩ Việt Nam kiên cường mà còn đem theo thông điệp về tái chế, bảo vệ môi trường.

Cho đến ngày hôm nay, dép lốp không chỉ mang câu chuyện lịch sử về Người cha già của dân tộc, mà còn mang ý nghĩa nâng cao tinh thần học tập, làm theo tấm gương cần, kiệm của Người: dép lốp là một hình thức tái chế những chiếc lốp xe bị bỏ đi, góp phần giảm thiểu khối rác thải khổng lồ, giúp môi trường bền vững hơn. Đây không chỉ là sản phẩm tiêu dùng mà còn là thông điệp về sự sáng tạo, bền bỉ và tự hào với lịch sử, truyền thống dân tộc, mở ra hướng đi mới cho ngành thời trang bền vững tại Việt Nam.

Trong không gian sự kiện “Huyền thoại bước chân”, một số tranh ảnh, mẫu dép lốp đã theo chân nhiều đoàn quân trong thời kỳ chiến tranh thế kỷ trước đã được giới thiệu tới khách tham quan.Cũng tại đây, nghệ nhân Lương Mạnh Nghĩa trình diễn giới thiệu các thao tác để làm ra đôi dép cao su.

Đông đảo học sinh trên địa bàn phường Hoàn Kiếm đã có mặt và có buổi nói chuyện thú vị với các cựu chiến binh, nhiều người trong đó đã từng sử dụng dép lốp để xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Cũng trong không gian của đình Kim Ngân, Ban tổ chức còn bố trí không gian trình diễn làm dép từ cao-su của các nghệ nhân thuộc thương hiệu Vua dép lốp. Qua đó, công chúng thấy được sự khéo léo, cũng như sự sáng tạo của người Việt Nam. Từ những miếng cao-su, các nghệ nhân có thể chế tác thành những đôi dép thời trang và nhiều sản phẩm thủ công khác.

Ngoài ra, Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội còn phối hợp Câu lạc bộ Tinh hoa Nghề Việt giới thiệu một số sản phẩm thủ công mỹ nghệ, Câu lạc bộ tinh hoa nghề việt và Hộ kinh doanh Dép cao su PHẠM QUANG XUÂN – thương hiệu Vua dép lốp tổ chức. Chương trình diễn ra từ nay đến ngày 15/9/2025 với nhiều hoạt động trải nghiệm, tương tác: biểu diễn thao tác nghề, trải nghiệm làm dép cao su, dép móc khóa bé xinh, không gian thưởng trà…

Một số hình ảnh được ghi lại tại sự kiện :