Người nhóm lửa nghệ thuật Quân đội – Nhạc sĩ Thiếu tướng Nguyễn An Thuyên Torchbearer of military arts : Major general & Musician Nguyen An Thuyen

Tôi đã trăn trở nhiều lần trước khi viết về thầy – nhạc sĩ Thiếu tướng Nguyễn An Thuyên. Viết về một tượng đài lớn trong âm nhạc khiến tôi vừa cảm thấy vinh dự, vừa áp lực. Vinh dự được nhắc đến một nhạc sĩ vĩ đại, một người thầy đáng kính, một nhà quản lý tài ba đã khắc họa dấu ấn sâu đậm trong nền âm nhạc Việt Nam. Áp lực bởi những thành tựu và di sản thầy để lại quá lớn lao, khiến tôi e ngại rằng ngôn từ của mình khó lột tả hết được con người, tài năng, tâm huyết cùng tấm lòng bao la của thầy dành cho âm nhạc, học trò, quê hương, quân đội và đất nước. Bài viết ngắn này là lời tưởng nhớ, tri ân thầy, đồng thời tự nhắc nhở bản thân về những giá trị cao đẹp thầy đã gây dựng để càng trân quý con đường nghệ thuật mình đang theo đuổi.

I have wrestled with my thoughts countless times before writing about my teacher, Major General and musician Nguyen An Thuyen. Writing about such a towering figure in music fills me with both honor and pressure. It is an honor to speak of a legendary composer, a revered mentor, and a brilliant leader who left an indelible mark on Vietnamese music. Yet, I feel the weight of his legacy, his immense contributions and enduring influence make me hesitant, fearing that my words may fall short in capturing his essence, his talent, his dedication, and the boundless love he had for music, his students, his homeland, the military, and the country. This short piece is my tribute to him, a heartfelt remembrance, and a token of gratitude. At the same time, it serves as a personal reminder of the noble values he instilled, values that make me cherish even more the artistic path I am privileged to follow.

Nhạc sĩ Thiếu tướng Nguyễn An Thuyên sinh năm 1949 tại làng Kẻ Đáy, thôn Quỳnh Kim, huyện Quỳnh Lưu (nay thuộc phường Mai Hùng, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An). Ông lớn lên trong gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Cả cha lẫn mẹ đều là những nghệ nhân dân gian, và từ nhỏ, ông đã sớm bộc lộ năng khiếu âm nhạc thiên bẩm. Ông từng tâm sự: “Tuổi thơ của tôi gắn liền với những ngày theo cha mẹ rong ruổi khắp làng trên xóm dưới, chìm đắm trong những câu hát ví, giặm, những làn điệu dân ca xứ Nghệ. Chính những giai điệu ấy đã nuôi dưỡng tâm hồn tôi, trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho sự nghiệp sáng tác sau này.”

Major General and musician Nguyen An Thuyen was born in 1949 in Ke Đay village Quynh Kim hamlet, Quynh Luu district (now become My Hung ward, Hoang Mai town, Nghe An province). He grew up in a family deeply rooted in artistic traditions. Both his parents were folk artists, and from an early age, he displayed an innate musical talent. He once shared: “My childhood was just the days of following my parents through every village and hamlet, immersing myself in the soulful melodies of the folk tunes of Nghệ An. Those very melodies nurtured my soul and became an endless source of inspiration for my later compositions.”

Dù mang trong mình trái tim nghệ sĩ, Nguyễn An Thuyên vẫn chọn con đường quân ngũ, bởi ông thấu hiểu rằng nghệ thuật không chỉ ca ngợi cái đẹp mà còn là vũ khí tinh thần mạnh mẽ phục vụ Tổ quốc. Năm 1975, ông nhập ngũ và khởi đầu sự nghiệp âm nhạc trong quân đội. Chính từ đây, những ca khúc mang âm hưởng dân gian đầy tính chiến đấu của ông ra đời, khẳng định một phong cách âm nhạc độc đáo, đậm chất Nguyễn An Thuyên.

Despite having the heart of an artist, Nguyen An Thuyen chose to become a soldier, understanding that art is not only a means of praising beauty but also a powerful spiritual weapon in service of the nation. In 1975, he joined the army and began his musical career within the military. It was during this time that his folk-inspired, battle-hardened compositions were born, solidifying a unique musical style that bore the unmistakable mark of Nguyen An Thuyen. 

Nhắc đến nhạc sĩ An Thuyên, người ta lập tức nghĩ về những ca khúc như “Ca dao em và tôi”, “Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác”, “Hành quân lên Tây Bắc”, “Chín bậc tình yêu”, “Huế thương”, “Neo đậu bến quê”… Những sáng tác của ông không chỉ mang giai điệu trữ tình, sâu lắng mà còn thấm đẫm hồn cốt của dân tộc, của quê hương, của những con người lao động bình dị nhưng kiên cường.

Mentioning musician An Thuyen immediately brings to mind songs like “Folk Poetry of You and Me,” “Listening to Boat Songs at Night Remembering Uncle Ho,” “Marching to the Northwest,” “Nine Levels of Love,” “Loving Hue,” “Anchoring at the Village Harbor”… His compositions not only carry lyrical, profound melodies but are also imbued with the spirit of the nation, homeland, and simple yet resilient working people.

Điều đặc biệt trong âm nhạc của nhạc sĩ An Thuyên là ông không bao giờ khắc họa sự nghèo khó một cách bi lụy, mà luôn cất lên những giai điệu yêu đời, tràn đầy khát vọng. Ông từng tâm sự: “Trong các ca khúc của tôi không bao giờ có chữ ‘nghèo’, nhưng ai nghe cũng hiểu đó là nỗi day dứt lớn nhất trong tôi về quê hương.” Chính triết lý sống ấy đã giúp âm nhạc của ông chạm đến trái tim người nghe một cách nhẹ nhàng nhưng sâu sắc.

What’s special about musician An Thuyen’s music is that he never portrayed poverty in a pitiful way, but always raised life-loving, aspiration-filled melodies. He once confided: “In my songs, you’ll never find the word ‘poor,’ yet anyone listening understands it’s my greatest anguish about my homeland.” This philosophy helped his music touch listeners’ hearts in a gentle yet profound way.

Nếu âm nhạc là tình yêu lớn của nhạc sĩ An Thuyên, thì sự nghiệp giáo dục chính là sứ mệnh mà ông dành trọn đời để cống hiến. Khi về làm Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, ngôi trường chỉ có vài chục giáo viên và học viên. Đứng trước nguy cơ giải thể nhưng với tầm nhìn xa, với lòng nhiệt huyết cháy bỏng, ông đã từng bước xây dựng, biến nơi đây thành một trong những cái nôi đào tạo nghệ thuật hàng đầu của cả nước.

If music was musician An Thuyen’s great love, then education was the mission to which he dedicated his entire life. When he became President of the Military University of Culture and Arts, the school had only a few dozen teachers and students, facing the risk of dissolution. But with far-reaching vision and burning passion, he gradually built it into one of the country’s leading arts training institutions.

Ông không ngại lặn lội lên rừng xuống biển để tìm kiếm những tài năng, đưa họ về trường, tạo điều kiện học tập tốt nhất. Hàng trăm con em đồng bào dân tộc thiểu số đã có cơ hội đổi đời nhờ sự tận tâm của ông. Ông từng khẳng định: “Đốt đuốc cũng phải tìm cho được nhân tài!” Và quả thực, nhiều thế hệ nghệ sĩ thành danh hiện nay như Hồ Quỳnh Hương, Phạm Phương Thảo, Lưu Hương Giang… đều mang ơn ông sâu sắc.

He didn’t hesitate to travel to mountains and seas to find talents, bring them to school, and create the best learning conditions. Hundreds of ethnic minority children had the opportunity to transform their lives thanks to his dedication. He once affirmed: “Even if I must light torches, I will find talent!” Indeed, many generations of successful artists today like Ho Quynh Huong, Pham Phuong Thao, Luu Huong Giang… are deeply indebted to him.

Ca sĩ Hồ Quỳnh Hương từng xúc động chia sẻ: “Con đường nghệ thuật của tôi bắt đầu từ thầy An Thuyên, nếu không có thầy sẽ chẳng ai phát hiện ra cô gái nhỏ Quảng Ninh này. Thầy thương tôi như con gái và luôn gọi tôi là bông hoa Quỳnh Hương. Tôi biết ơn vì thầy đã hiện diện trên cuộc đời này. Tôi sẽ mãi nói tôi yêu thương thầy – người cha của tôi.”

Singer Ho Quynh Huong once emotionally shared: “My artistic journey began with teacher An Thuyen; without him, no one would have discovered this little girl from Quang Ninh. He loved me like a daughter and always called me the Quynh Huong flower. I’m grateful that he existed in this world. I will forever say I love you, teacher – my father.”

Tin/ảnh: Cung Thảo, Minh Tú

News/Images: Cung Thao, Minh Tu