Câu chuyện thấm thía về vị thiền sư, người phú hộ và 99 con dê

Vì quá sốt sắng làm sao để có thêm một con dê, mà ngày nào phú ông cũng trằn trọc mãi không ngủ được. Cho đến một hôm vào lúc đêm hôm khuya khoắt, phú ông bỗng nhớ ra là trong ngôi chùa trên ngọn núi sau thôn có nuôi một con dê. Thế là sáng sớm ngày hôm sau, ông đến khẩn cầu thiền sư từ bi hãy cho ông đem con dê đó về nuôi. Lúc đó thiền sư đang nhắm mắt đả tọa, nhưng cũng nói nhẹ nhàng rằng: “Dắt nó đi”.

Một tháng sau, phú ông lại đến cầu kiến thiền sư. Thiền sư thấy phú ông mặt mày nhăn nhó, sắc mặt tiều tụy, bèn hỏi tại sao lại rầu lòng như vậy?

Phú ông tỏ ra khổ sở nói: “Bây giờ con đã có 105 con dê rồi”. Thiền sư ngỡ ngàng không hiểu: “Nếu vậy thì ông nên vui mừng mới phải chứ?”.

Phú ông lắc đầu: “Nhưng đến bao giờ con mới có đủ 200 con dê đây?”.

Thiền sư lặng yên không nói mà chỉ quay người bước đi, lát sau thiền sư mang một chén trà để vào tay phú ông.

Phú ông vừa uống một hớp liền nói: “Sao chén trà này lại mặn như vậy?”.

Thiền sư không thay đổi nét mặt, chỉ bình thản đáp: “Chén trà mặn là vì có muối ở trong đó. Người đời chẳng ai thích trà muối, còn ngài thì ngày nào cũng tự pha cho mình chén trà muối, nên càng uống mới càng khát, càng có thì lại càng mong cầu có được nhiều hơn. Chẳng phải như vậy sao?”.

Chúng ta cũng vậy, dục vọng thì ai ai cũng có, ai ai cũng ham muốn, ai ai cũng truy cầu. Nhưng nếu biết tiết chế dục vọng, thì cũng giống như uống một chén trà không muối, vị nó thanh nhạt nhưng nhuận mát tâm can, nuôi dưỡng sinh mệnh. Còn ham dục quá độ thì như chén trà mặn, vị nó đậm đà nhưng càng uống càng khát, mà càng khát lại càng uống nhiều hơn. Cho dù người ta có uống cạn cả một đại dương thì cũng không thể giải hết cơn khát trong lòng.

Những thứ đáng để con người yêu thích trên đời này quả là vô vàn đa dạng. Đối diện với quá nhiều cám dỗ, liệu chúng ta có thể minh bạch ra rằng mong muốn cái gì chỉ là bản năng, mà không muốn cái gì thì đó mới là trí huệ.

Có một nhà hiền triết từng nói: “Hạnh phúc chân chính không phải là có được nhiều mà là ít truy cầu. Hạnh phúc thường ở trong con tim luôn biết cảm ơn, biết tiếc phúc”.

Trong chén nước đời người, nếu rót đầy nước mặn thì vĩnh viễn không thể nào nếm được vị ngọt ngào của hạnh phúc.

Phương Tây có câu ngạn ngữ rằng: “Trước khi quả trứng nở ra con gà thì đừng có đếm gà”. Câu này cũng tương đương với câu ngạn ngữ Việt Nam: “Chớ tính cua trong lỗ”. Thực ra người đếm gà, đếm tiền và phú ông đếm dê kia đều cùng một loại tâm thái. Tâm thái tương tự nhau thì người nào cũng có, có chút loại tâm thái này thì cũng vô hại, nhưng nhiều quá cũng không tốt, mấu chốt là có kiểm soát được mức độ hay không.

An An